Khái niệm just-world có thể dịch là ác giả ác báo hay gieo gió gặt bão?
Đại khái, khi thấy một người bị khó khăn, đang gặp hoạn nạn, người khác bảo đó là do nghiệp của kẻ đó đã gây nay phải gặt quả. Họ có thể blame the victims (chê trách nạn nhân): cho đáng, hay đó là quả đắng phải nhận do sống ác ngày trước.
Just-world là một khái niệm trong tâm lý học xã hội. Trong xã hội hay có những người khi thấy người khác khó khăn thì chê trách nạn nhân và phớt tỉnh ăng lê.
Người hay chỉ trích nạn nhân có thể là người kém từ bi?
Theo mình hiểu thì có một luật gọi là luật nhân quả. Nhân nào thì quả nấy. Nhìn cái quả xấu bây giờ thì biết cái nhân từ trước.
Đây là nhận định đơn giản.
Đi sâu hơn thì vấn đề nhân quả nó phức tạp hơn. Giáo sư Phật Học Mario D'Amato, người dạy mình mấy năm, thì bảo rằng mạng lưới nhân quả đại khái nó không đúng hoàn toàn trên đời này đâu. Ở khía cạnh này thì nó như gien di truyền vậy đó. Đứa con nó có di truyền từ cha và mẹ nhưng nó cũng có nhiều điểm không giống cả cha và mẹ từ thân hay từ tâm nó. Không thể nói di truyền ảnh hưởng 100% lên đứa con được (nếu ảnh hưởng 100% thì cần gì giáo dục hay dinh dưỡng nữa!). Di truyền chỉ ảnh hưởng đôi chục phần trăm lên cá nhân mà thôi.
Gs Phật Học này ví dụ vui là nếu tự nhiên có con chim bay qua ỉa trên đầu bạn thì nó không phải là nghiệp của bạn đâu, tình cờ thôi; ví dụ vui này đại ý là nghiệp, cũng như di truyền, không ảnh hưởng 100% đến cuộc sống mình như người dân quê họ nghĩ đâu. Thiền sư Nhất Hạnh cũng có dạy là nếu mạng lưới nhân quả mà đúng tuyệt đối thì con người không giải thoát được; mạng lưới nhân quả có một xác suất không chính xác nào đó.
Nói một cách dễ hiểu là có khi mình phải đứng trước ngã ba đường. Nghiệp có thể đưa mình đến đây. Nhưng nếu mình chọn ngả nào thì cũng do mình nữa chứ không chỉ là do nghiệp mà thôi. Một ví dụ là ngày đó, năm 2012, mình được Làng Mai (sư cô Chân Không) gọi qua Pháp. Nhưng mình lại có cơ hội qua Mỹ. Đứng trước sự phân vân lớn này mình cũng không quyết định được rõ. Có nghĩa là cái nghiệp của mình (nghiệp gồm cả nghiệp tốt lẫn nghiệp xấu chứ nghiệp không chỉ là nghiệp xấu) nó trùng với một trong hai lựa chọn. Mà nói thiệt là mình mê cả hai nước. Thật vậy, là một nhạc sĩ (à mà ngày trước mình cũng có sáng tác mấy chục bài thơ), mình thích sống nước lãng mạn nhất thế giới với ngôn ngữ thanh tao Pháp Quốc. Mặt khác, Hoa Kỳ là một nước vô cùng tuyệt vời. Mình phân vân. Mình còn nhớ là mình đã nằm võng dưới hiên với những gốc dừa thanh bình miền biển Phú Yên nhà chị bà con và đọc cuốn sách Nghĩ Lớn Để Thành Công của ông Donald Trump. Năm đó là năm 2012, lúc đó ông Trump này chưa có dấu hiệu gì sẽ đậu tổng thống. Cuốn sách đó đã thay đổi đời mình. Đại khái ông ấy bảo hãy tham vọng mạnh mẽ lên. Đam mê, đam mê, và đam mê. Thế rồi mình quyết định chọn nước Mỹ. Để tri ân ông ấy, trong va li đem qua nước Mỹ mình có đem theo vài cuốn sách tiếng Việt trong đó có cuốn này.
Trở lại khái niệm just-world. Khi thấy người ngoài đường gặp nạn mình không giúp được thì thôi; không nên chê bai người ta đại khái cũng sống tệ lắm giờ mới vậy hay đại loại như vậy. Thực vậy, dù họ có thể gây nghiệp xấu để đến giờ nhận quả đi nữa thì có thể nghiệp xấu của họ đã gây từ 5 kiếp trước, ví dụ vậy. Đến kiếp này họ đâu nhớ gì về 5 kiếp trước đâu nên mình cần từ bi mà giúp đỡ họ thoát khổ và nhận ra và hành theo thuyết nhân quả. Trách móc và chỉ trách móc họ mà không giúp họ không phải là con đường từ bi.
Huống hồ là người thân. Khi thấy người thân gặp khó khăn hoạn nạn thì người kiểu just-world có khuynh hướng chê bai, bực bội, bất bình, phẫn uất...với nạn nhân mà không giúp đỡ gì nạn nhân bao nhiêu...
Đại khái, khi thấy một người bị khó khăn, đang gặp hoạn nạn, người khác bảo đó là do nghiệp của kẻ đó đã gây nay phải gặt quả. Họ có thể blame the victims (chê trách nạn nhân): cho đáng, hay đó là quả đắng phải nhận do sống ác ngày trước.
Just-world là một khái niệm trong tâm lý học xã hội. Trong xã hội hay có những người khi thấy người khác khó khăn thì chê trách nạn nhân và phớt tỉnh ăng lê.
Người hay chỉ trích nạn nhân có thể là người kém từ bi?
Theo mình hiểu thì có một luật gọi là luật nhân quả. Nhân nào thì quả nấy. Nhìn cái quả xấu bây giờ thì biết cái nhân từ trước.
Đây là nhận định đơn giản.
Đi sâu hơn thì vấn đề nhân quả nó phức tạp hơn. Giáo sư Phật Học Mario D'Amato, người dạy mình mấy năm, thì bảo rằng mạng lưới nhân quả đại khái nó không đúng hoàn toàn trên đời này đâu. Ở khía cạnh này thì nó như gien di truyền vậy đó. Đứa con nó có di truyền từ cha và mẹ nhưng nó cũng có nhiều điểm không giống cả cha và mẹ từ thân hay từ tâm nó. Không thể nói di truyền ảnh hưởng 100% lên đứa con được (nếu ảnh hưởng 100% thì cần gì giáo dục hay dinh dưỡng nữa!). Di truyền chỉ ảnh hưởng đôi chục phần trăm lên cá nhân mà thôi.
Gs Phật Học này ví dụ vui là nếu tự nhiên có con chim bay qua ỉa trên đầu bạn thì nó không phải là nghiệp của bạn đâu, tình cờ thôi; ví dụ vui này đại ý là nghiệp, cũng như di truyền, không ảnh hưởng 100% đến cuộc sống mình như người dân quê họ nghĩ đâu. Thiền sư Nhất Hạnh cũng có dạy là nếu mạng lưới nhân quả mà đúng tuyệt đối thì con người không giải thoát được; mạng lưới nhân quả có một xác suất không chính xác nào đó.
Nói một cách dễ hiểu là có khi mình phải đứng trước ngã ba đường. Nghiệp có thể đưa mình đến đây. Nhưng nếu mình chọn ngả nào thì cũng do mình nữa chứ không chỉ là do nghiệp mà thôi. Một ví dụ là ngày đó, năm 2012, mình được Làng Mai (sư cô Chân Không) gọi qua Pháp. Nhưng mình lại có cơ hội qua Mỹ. Đứng trước sự phân vân lớn này mình cũng không quyết định được rõ. Có nghĩa là cái nghiệp của mình (nghiệp gồm cả nghiệp tốt lẫn nghiệp xấu chứ nghiệp không chỉ là nghiệp xấu) nó trùng với một trong hai lựa chọn. Mà nói thiệt là mình mê cả hai nước. Thật vậy, là một nhạc sĩ (à mà ngày trước mình cũng có sáng tác mấy chục bài thơ), mình thích sống nước lãng mạn nhất thế giới với ngôn ngữ thanh tao Pháp Quốc. Mặt khác, Hoa Kỳ là một nước vô cùng tuyệt vời. Mình phân vân. Mình còn nhớ là mình đã nằm võng dưới hiên với những gốc dừa thanh bình miền biển Phú Yên nhà chị bà con và đọc cuốn sách Nghĩ Lớn Để Thành Công của ông Donald Trump. Năm đó là năm 2012, lúc đó ông Trump này chưa có dấu hiệu gì sẽ đậu tổng thống. Cuốn sách đó đã thay đổi đời mình. Đại khái ông ấy bảo hãy tham vọng mạnh mẽ lên. Đam mê, đam mê, và đam mê. Thế rồi mình quyết định chọn nước Mỹ. Để tri ân ông ấy, trong va li đem qua nước Mỹ mình có đem theo vài cuốn sách tiếng Việt trong đó có cuốn này.
Trở lại khái niệm just-world. Khi thấy người ngoài đường gặp nạn mình không giúp được thì thôi; không nên chê bai người ta đại khái cũng sống tệ lắm giờ mới vậy hay đại loại như vậy. Thực vậy, dù họ có thể gây nghiệp xấu để đến giờ nhận quả đi nữa thì có thể nghiệp xấu của họ đã gây từ 5 kiếp trước, ví dụ vậy. Đến kiếp này họ đâu nhớ gì về 5 kiếp trước đâu nên mình cần từ bi mà giúp đỡ họ thoát khổ và nhận ra và hành theo thuyết nhân quả. Trách móc và chỉ trách móc họ mà không giúp họ không phải là con đường từ bi.
Huống hồ là người thân. Khi thấy người thân gặp khó khăn hoạn nạn thì người kiểu just-world có khuynh hướng chê bai, bực bội, bất bình, phẫn uất...với nạn nhân mà không giúp đỡ gì nạn nhân bao nhiêu...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét