Có ma hay không?

Cuộc sống có những câu hỏi rất dễ nhưng trả lời rất khó. Thí dụ vũ trụ nặng mấy tấn?
Cuộc sống cũng có những câu hỏi dễ nhưng trả lời thì gây tranh cãi vì không có câu trả lời nào hoàn toàn hợp lý hay nói cách khác có thể có hơn một câu trả lời, thậm chí ngược nhau, mà vẫn không sai. Thí dụ câu hỏi Phật Giáo có phải là tôn giáo không? Người ta trả lời rằng có, có người bảo không, lại có người bảo có vẻ có. Chả có câu trả lời nào sai cả.
Gần đây một vài bạn hỏi mình có ma hay không? Câu trả lời này là còn tuỳ. Có thể có mà có thể không?
Trong Phật Giáo có ma. Đây là theo quan niệm truyền thống Phật Giáo có ở trong kinh điển. Hơn 90% người theo Phật tin là có ma.
Thế nếu người không theo Phật thì sao?
Thật ra khoa học chưa chứng minh được là có ma. Thế nên xã hội (không tôn giáo/Phật Giáo) được xây dựng dựa trên tiên đề là không có ma.
Điều này cũng đúng với câu hỏi có Đấng Sáng Thế hay không? Một số tín đồ trong một số tôn giáo, thí dụ Hồi Giáo, bảo có. Nhưng khoa học không chứng minh có hay không có Thượng Đế được nên xã hội phi tôn giáo dựa trên tiên đề là không có đấng ấy.
Nếu bạn tin có ma: bạn có quyền tin là có ma. Nếu bạn tin không có ma: bạn có quyền tin là không có ma. Miễn bạn hành xử đúng theo pháp luật.
 Pháp luật là quan trọng ở đây. Tức là mình sẽ bị trừng phạt bởi pháp luật nếu mình có làm điều gì sai. Pháp luật căn cứ vào hành vi, ngôn ngữ, và có thể ý định của mình để trừng phạt mình. Pháp luật không bị thuyết phục bởi quan niệm rằng do có con ma nó nhập vào tôi nên tôi ăn trộm nhà anh. Pháp luật cũng không bị thuyết phục bởi lý giải rằng đấng nào đó sinh ra tôi với định mệnh phải đánh anh. Pháp luật dựa trên tiên đề những điều này không tồn tại. Tiên đề là một khẳng định mà không cần chứng minh và xây dựng những ý niệm, ý tưởng khác dựa trên tiên đề ấy là đúng. Thí dụ tiên đề từ một điểm nằm ngoài một đường thẳng có một và chỉ một đường thẳng đi qua điểm đó và song song với đường thẳng kia. Cái này mình chấp nhận nó là tiên đề, là đúng. Mình không chứng minh được (có thể lên hình học không gian thì tiên đề này nó sai).